Skiturowy poradnik Alpinki
WIĄZANIA
W dzisiejszym skiturze funkcjonują w zasadzie trzy typy wiązań :
1. wiązania pinowe - najbardziej popularne, stworzone trzydzieści lat temu przez Dynafita. Obecnie są produkowane przez wszystkich producentów wiązań skiturowych. Poligonem doświadczalnym tego typu wiązań były zawody Pierra Menta, gdzie w ferworze sportowej walki testowano nowe rozwiązania techniczne. Dzisiaj na rynku występują różne modele tych wiązań od najlżejszych zawodniczych, które ważą mniej niż 200gr. /para po modele turystyczne, ważące ok. 1200gr.
2. wiązania kombinowane pinowo - zjazdowe- to połączenie, które najprawdopodobniej będzie przyszłością skituru. Przód jest pinowy z wypięciem bocznym, zaś tył działa jak klasyczne wiązanie zjazdowe, wypinając do góry. Bardzo wygodne połączenie lekkości i bezpieczeństwa z niesamowitym komfortem jazdy. W porównaniu z wiązaniami sensu stricte pinowymi są jednak cięższe
3. klasyczne wiązania szynowe - powoli odchodzą w zapomnienie z wyjątkiem freeridu, gdzie ich pozycja nadal nie jest zagrożona. W klasycznym skiturze podnoszenie wiązania podczas chodzenia mija się z celem, skoro inne typy wiązań pozwalają nam podnosić tylko samego buta. Przez lata był to jednak najpopularniejszy typ wiązań.
FOKI
W zasadzie mamy do wyboru trzy rodzaje fok:
- nylonowe (syntetyczne)
- moherowo- syntetyczne (mix)
- moherowe
Fok syntetycznych nie polecam nikomu, chyba że wrogowi. Mają tak słaby poślizg, że mogą człowieka doprowadzić do depresji. Jedyną zaletą tych fok jest ich trwałość.
Foki moherowo- syntetyczne (70% moher, 30 % syntetyk) są próbą stworzenia czegoś uniwersalnego, czyli nie zawsze nas zadowalającego. Mają średni poślizg, natomiast są trwałe i dobrze trzymają pod górę.
Foki moherowe (100% moher)- Wyróżniamy wśród nich dwa rodzaje: pojedynczo i podwójnie plecione. Te pierwsze, przeznaczone dla zawodników, są bardzo lekkie, mają najlepszy poślizg, ale słabo trzymają na stromych podejściach. Turystycznie idealnie spisują się w polskich Beskidach, gdzie jest dużo płaskich odcinków. Foki moherowe, podwójnie plecione mają bardzo dobry poślizg, są lekkie, bardzo dobrze trzymają pod górę. Jedyną ich wadą jest krótsza trwałość.
Przy wyborze fok powinniśmy zwracać uwagę na ich poślizg. Foki ze słabym poślizgiem zmienią każdą wycieczkę w koszmar. Oczywiście foki można impregnować odpowiednimi preparatami lub zwykłą świeczką. Zwiększa to ich poślizg a zarazem zmniejsza nasiąkanie wodą.
FOKI PROSTE CZY TALIOWANE
Większość producentów nart oferuje obecnie foki docięte do konkretnego modelu. Ma to dobre i złe strony. Nie musimy już kombinować, ponieważ mamy nartę z gotową foką. Do tego foka pokrywa całą powierzchnię narty, więc będzie trzymała nawet na stromym, twardym trawersie.
Niestety są też wady. Po pierwsze, nie możemy sobie wybrać rodzaju foki. Wyjątkiem jest sytuacja, że kupujemy szeroką fokę w metrażu i sami ją docinamy.
Po drugie, foka docięta do kształtu narty jest niewygodna w codziennym użytkowaniu. Trzeba ją kleić na odpowiednią siatkę lub folię, co może czasami człowieka nieźle zdenerwować. Problem ten nie występuje przy fokach prostych, które szybko sklejamy klejem do siebie. Foki proste idealnie sprawdzają się w łatwiejszym terenie, gdzie raczej nie mamy stromych i oblodzonych stoków.
Po trzecie, duża powierzchnia foki, pokrywająca cały ślizg, powoduje, że opory przy przesuwaniu narty są dużo większe niż w przypadku fok prostych.
I wreszcie po czwarte, cena fok taliowanych jest zazwyczaj wyższa.
BUTY SKITUROWE
Buty skiturowe to najważniejsza część całego sprzętu. Źle dobrane mogą nam zepsuć każdą wycieczkę, więc warto w nie zainwestować.
Możemy je podzielić na cztery grupy:
1. Buty ultralight- o wadze do 900gr.- bardzo lekkie z dużym zakresem ruchu (ponad 60 stopni ). Niestety w większości modeli z tej grupy botek wewnętrzny jest dość cienki. Trzeba zatem się ruszać, aby nie zmarznąć. Nie nadają się do jazdy na wyciągu w mroźne dni.
2. Lekkie buty turystyczne o wadze od 900 do 1250gr. – w zasadzie nadają się do wszystkiego. Są dość sztywne, maja duży zakres ruchu, w granicach 60 stopni. Botki są dość grube, więc komfort cieplny jest odpowiedni.
3. Buty skiturowo- freeridowe- o wadze od 1250do 1500gr. Są to buty, które po zablokowaniu na zjazd bardzo dobrze trzymają nogę, a po odblokowaniu można w nich jeszcze kulturalnie chodzić. W dobrych butach z tej grupy zakres ruchu cholewki dochodzi do 60 stopni.
4. Buty freeeridowe- ważą powyżej 1500gr. Są bardzo sztywne. Nadają się głównie do jazdy, chodzenie w nich raczej nie należy do przyjemności.
Lawinowe ABC
Lawinowe ABC czyli : detektor lawinowy , sonda i łopata. Taki zestaw musimy zawsze zabrać ze sobą gdy wybieramy się w góry wysokie, np. Tatry. W niższych zalesionych górach lawiny też spadają. Nie są tak duże , ale mogą nas nieźle zaskoczyć . Samo posiadanie zestawu lawinowego nie gwarantuje nam bezpieczeństwa . Musimy jeszcze umieć się nim posługiwać. Dlatego warto ćwiczyć umiejętność obsługi detektora lawinowego. Im szybciej potrafimy namierzyć zasypanego, tym większe szanse na przeżycie.
PLECAK SKITUROWY
Plecak zabieramy na każdą wycieczkę, dlatego jest on ważnym elementem wyposażenia każdego skiturowca. Plecak nie może być ani za duży, ani za mały. Na jednodniowe tury powinien nam wystarczyć plecak 20 – 30 litrowy. Jeśli się do niego nie spakujemy, tzn. że zabieramy zbędne rzeczy. Na 2-3 dniową wycieczkę powinien nam wystarczyć plecak 30-45 litrowy. Jazda z większym plecakiem przestaje być przyjemnością. To nie my wtedy jedziemy z plecakiem tylko plecak jedzie z nami.
Do plecaka oczywiście musimy spakować niezbędne rzeczy takie jak: mała apteczka , kurtka puchowa, ciepła czapka , termos z herbatą, folia NRC, latarka, zestaw lawinowy, mapa, zapalniczka, raki i zapasowe foki . Plecak skiturowy powinien być wyposażony w specjalny system mocowania nart i czekana. Dobrym rozwiązaniem są też dodatkowe kieszenie na sprzęt lawinowy
Oddzielną grupę stanowią plecaki lawinowe. Najpopularniejsze są plecaki z systemem ABS – dwa balony napełniane gazem z butli stalowej (cięższej ) lub carbonowej (lżejszej). Drugi system to Snowpuls, gdzie butla ze sprężonym powietrzem napełnia jeden balon. Trzeci system to Jet Force, który umożliwia wielokrotne użycie podczas jednej tury. Dodatkową zaletą tego systemu jest fakt, że wentylator, który napełniał balon po kilku minutach wypompowuje powietrze tworząc przestrzeń do oddychania. Czwarty system to Arcteryx Voltair. Tam też zastosowano akumulator, ale nie ściąga on już powietrza jak Jet Force.
Paradoksalnie posiadanie plecaka lawinowego może zwiększyć nasze zagrożenie, ponieważ może on osłabić naszą czujność i skłonić nas do większego ryzyka. Pamiętajmy, że sam sprzęt lawinowy nas nie uratuje.
KASK SKITUROWY
Wydaje się, że to tylko dodatek, ale tak naprawdę to jedna z najważniejszych części naszego ekwipunku. Kasku powinniśmy używać w zasadzie podczas każdej naszej wycieczki. Większość skiturowców nosi kask w plecaku i zakłada go tylko na zjazd. W łatwym, bezpiecznym terenie jest to jeszcze dopuszczalne, ale w trudnym zaczyna być niebezpieczne. Podczas podejścia też możemy się potknąć i przewrócić, szczególnie na stromym i twardym stoku, zsunąć w dół i uderzyć głową w kamień. Ktoś może na nas najechać z góry lub może na nas spaść lawina. Wbrew pozorom są to dość częste przypadki.
Współczesne kaski są bardzo lekkie (ważą w granicach 200 gram) i zapewniają dobrą wentylację. Powinny oczywiście posiadać odpowiedni atest
Do skituringu używa się głównie kasków z certyfikatem wspinaczkowym, ponieważ takie właśnie były wymagane na zawodach skialpinistycznych.. Od 2017r. na zawodach międzynarodowych są już wymagane kaski z podwójnym certyfikatem wspinaczkowym i narciarskim. Są one trochę cięższe i mają gorszą wentylację, ale zapewniają większe bezpieczeństwo. Niektóre kaski posiadają również specjalny system mocowania gogli, co znacznie poprawia nam manipulację goglami i w efekcie końcowym jakość zjazdu.
NARTY
Narty- wybór ogromny. Tu musimy sobie zadać pytanie: co na tych nartach będziemy robić?
Jeśli chcemy się ścigać, powinniśmy wybrać narty najlżejsze i najwęższe, tzn. waga do 800gr. i szerokość pod butem maksymalnie 65mm. Nart zawodniczych możemy również używać do turystyki po polskich górach. Jeśli tylko uda nam się okiełznać je na zjeździe, to na podejściu odwdzięczą się nam po stokroć.
Jeżeli ma to być szybkie i komfortowe poruszanie się w różnym terenie górskim, powinniśmy zwrócić uwagę na narty o wadze od 900 do 1150 gr. i szerokości do 80mm. Narty znajdujące się w tej grupie, są w stanie dać przyjemność każdemu narciarzowi. W miarę niska waga i rozsądna szerokość sprawią, że każda wycieczka będzie dużą frajdą. Jeżeli nie zależy nam na szybkości i lubimy się zmęczyć, możemy wybrać sobie narty typowo turystyczne o wadze od 1150 do 1400gr. i szerokości od 80 do 90mm. Zjazd na tych nartach na pewno będzie ekscytujący, ale podejście już nie koniecznie.
Narty o szerokości większej niż 90mm są prawdziwym wyzwaniem. Świetnie się na nich zjeżdża w trudnym śniegu, ale podejście może wybić z głowy uprawianie skituringu każdemu narciarzowi. Nie chodzi tylko o wagę takiej narty, ale także o powierzchnię foki, która powoduje duże opory.
Jeśli planujemy zakup jeszcze szerszych nart, pow. 110mm lepiej chyba rozważyć możliwość nabycia snowboardu. Taki wybór „uzasadnia” jedynie chęć dokonania pierwszego „ekstremalnego” zjazdu północną ścianą Dębowca na parking. ;)
KIJKI
Kijki to taki mały dodatek do sprzętu, ale wbrew pozorom dość istotny.
- Kijki składane, bardzo popularne ze względu na uniwersalność zastosowania Na rynku jest cała gama kijów tego typu. Różnią się materiałem, z którego są wykonane i sposobem blokowania. Ich zaletą jest regulowana długość i małe wymiary po złożeniu. Mają jednak również wady. Podczas upadku na kijek, zazwyczaj łamią się lub wyginają i nie można się ich z powrotem złożyć. Poza tym są mniej sztywne, co przy bardziej stromych podejściach może nam dokuczać.
- Kijki 1-częściowe, dobrze dobrane, z przedłużoną rękojeścią wydają się najlepszym rozwiązaniem. Są sztywne, wytrzymałe i lżejsze od składanych. Kiedy podczas upadku ulegną odkształceniu, można je szybko naprostować. Wykonane są z różnych materiałów, ale najbardziej popularnymi są aluminium i karbon. Karbonowe są lżejsze, sztywniejsze i droższe, ale niestety mniej trwałe. Aluminiowe są trochę cięższe, ale za to trwalsze. Na pewno posłużą nam dłużej.